Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան հռչակման 25ամեակի ձեռնարկներու ծիրին մէջ, բացումը կատարուեցաւ Քաշաթաղ շրջանի Աղաւնոյ գիւղի նորակառոյց Արիաւան թաղամասին:
Հանդիսութեան ընթացքին նախագահ Բակօ Սահակեան երախտագիտութիւն յայտնած է ԱՌԻ հիմնադրամին՝ ծրագիրի իրականացման մէջ ունեցած գործուն մասնակցութեան համար եւ ընդգծած, որ գիւղական բնակավայրերու շէնացումը եղած է ու կը մնայ հանրապետութեան ռազմավարական խնդիրներու առաջնահերթութիւններէն՝ արժեւորելով զայն ժողովրդագրական, քաղաքական եւ ընկերային-տնտեսական տեսանկիւններէն:
Ծրագիրը ամբողջացաւ լիբանանահայ գործարարներ համախմբող «Արցախ Ռութց Ինվեսթմըն»չ (ԱՌԻ) հիմնադրամին եւ Արցախի Հանրապետութեան կառավարութեան միջոցներով:
Սեպտեմբեր 5ին, «Արմէնփրէս» սրահին մէջ տեղի ունեցած մամլոյ ասուլիսին ընթացքին ԱՌԻ հիմնադրամի ներկայացուցիչ, ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ Բենիամին Պչաքճեան եւ ԱՌԻի անդամ Ստեփան Տէր Պետրոսեան ներկայացուցին Լեռնային Ղարաբաղի Նոր Շահումեանի եւ Քաշաթաղի շրջաններուն մէջ կատարուած ներդրումները՝ յատուկ կերպով անդրադառնալով Քաշաթաղ շրջանի Աղաւնոյ գիւղի նորակառոյց Արիաւան թաղամասին բացման:
Բենիամին Պչաքճեան նշեց, որ իրենք, ըստ Արցախի կառավարութեան հետ կնքուած համաձայնագիրին եւ կառավարութեան երաշխաւորութեամբ, Նոր Շահումեանի եւ Քաշաթաղի շրջաններուն մէջ կը տրամադրեն մատչելի տոկոսներով գիւղատնտեսական փոքր վարկեր՝ անասնապահութեան եւ հողագործութեան զարգացման նպաստելու նպատակով: 2010-2016 թուականներուն հիմնադրամին տրամադրած վարկերէն օգտուած են աւելի քան հազար ընտանիքներ, իսկ վերջերս ԱՌԻն նախաձեռնեց բնակարանաշինութեան ծրագիրի մը, որուն աւարտին 150 նոր բնակարաններ պիտի կառուցուին եւ յանձնուին տէրերուն:
«Այս կազմակերպութիւնը ոչ թէ բարեսիրական, այլ ներդրումային է, անոր նպատակն է Սփիւռքէն ներդրումներ ապահովել այս երկու շրջաններու տնտեսական զարգացման եւ վերաբնակեցման նպատակով: ԱՌԻն հիմնուած է 2010ին: Սկսանք 16 գործարարով, իսկ այսօր արդէն 180 գործարարներ անդամ են այս հիմնադրամին, անոնք Սփիւռքի տարբեր գաղութներէն են՝ Արաբական Միացեալ Էմիրութիւններ, Քուէյթ, Եւրոպա. ներդրողներուն 80 առ հարիւրը Լիբանանէն են: Հաւանաբար անոնք զիրար չեն ճանչնար, սակայն տրամադիր են ներդրումներ կատարելու այս նպատակով: Ծրագիրին սկսած ենք հիմնականին մէջ գիւղատնտեսութեան զարգացման համար փոքր վարկեր տրամադրելով: Մեր այս աշխատանքները կ՛իրականանան Լեռնային Ղարաբաղի կառավարութեան հետ համաձայնագիրով մը, անոր երաշխաւորութեամբ, ինչպէս նաեւ գիւղի եւ գիւղատնտեսութեան զարգացման հիմնադրամին հետ համագործակցութեամբ: Մենք ո՛չ միայն նպաստած ենք այդ ընտանիքներու կենսամակարդակի բարձրացման, այլ նաեւ այդ շրջաններու տնտեսական զարգացման, արձանագրուած է նաեւ բնակչութեան 20-25 տոկոսի աճ», ըսաւ Բ. Պչաքճեան:
Անոր համաձայն, հիմնադրամին կողմէ այս երկու շրջաններուն մէջ տրամադրուած վարկերուն շնորհիւ աւելցած է խոշոր եղջերաւոր անասուններու գլխաքանակը, եռապատկուած է մանր եղջերաւորներուն թիւը:
«Մշակուած տարածքները նոյնպէս եռապատկուած են: Վերջերս մենք նախաձեռնեցինք նոր ծրագիրներու, որոնք կը վերաբերին բնակարանաշինութեան: Մենք ունինք սուրիահայ եղբայրներ, որոնք Սուրիոյ մէջ տիրող պատերազմական կացութեան լոյսին տակ փափաք յայտնեցին տեղափոխուելու Արցախ եւ վերաբնակեցնելու այդ տարածքները: Մենք ալ մեր հերթին աջակցած ենք այս ծրագիրին, որ բաղկացած է երեք մասէ: Առաջին փուլը 50 բնակարանի կառուցումն է, որ գրեթէ ամբողջացած է: Հիմա հետեւողական ձեւով պէտք է ընթանան երկրորդ եւ երրորդ փուլերը: Իբրեւ արդիւնք կ՛ունենանք 150 նորակառոյց բնակարան: Բնակարանները կը գտնուին Աղաւնոյ գետի ափին, Գորիս-Ստեփանակերտ մայրուղիին վրայ: Այդ տարածքը ռազմավարական նշանակութիւն ունի թէ՛ իր դիրքով, թէ՛ բնական հարստութեամբ», նշեց Բ. Պչաքճեան: Ան աւելցուց, որ Սեպտեմբեր 3ին արդէն 25 բնակարաններ յանձնուած են իրենց տէրերուն եւ անոնք արդէն բնակելի վիճակի մէջ են: «Յոյս ունինք, որ մինչեւ տարեվերջ մնացած 25ն ալ կը յանձնուին», եզրափակեց ան:
Բնակարանները կը տրամադրուին Լեռնային Ղարաբաղի կառավարութեան միջոցով: Անոնք նախատեսուած են 6 եւ աւելի անձերէ բաղկացած ընտանիքներու, սպաներու եւ այն ընտանիքներուն համար, որոնց բնակարանները քանդուած են այս աւանը կառուցելու համար: Արդէն Լեռնային Ղարաբաղի վարչապետ Արա Յարութիւնեանի հետ պայմանաւորուածութիւն ձեռք բերուած է, որպէսզի բնակարաններ յատկացուին նաեւ Արցախի մէջ բնակիլ ուզող սփիւռքահայերուն համար:
Կազմակերպութեան անդամ Ստեփան Տէր Պետրոսեան շեշտեց, որ իրենք թէեւ գործառնութիւն կը կատարեն, սակայն անկէ մեծ շահ չեն ակնկալեր, կը ստանան միայն ներդրումային տոկոսներ, որոնք շատ ցած են ե՛ւ վճարողին, ե՛ւ ներդրում կատարողներուն համար: Ան այս ներդրումային ծրագիրը կը նկատէ երկարամեայ, քանի որ կրնայ տեւել 20-30 տարի:
Հիմնադրամին նպատակն է դառնալ համահայկական կառոյց, որ ներդրումներ կը կատարէ Լեռնային Ղարաբաղի զարգացման համար, ինչպէս նաեւ կը վերականգնէ Քաշաթաղի՝ մինչեւ պատերազմական տարիներ ունեցած 2 հազար հեկտար խաղողի այգիները, միլիոնաւոր անասունները, դառնալով Հայաստանի «պարէնային զամբիւղ»ը՝ երկու հանրապետութիւններուն սննդամթերք եւ մսամթերք ապահովելով:
