Հռչակաւոր Բեմադրիչ Ջիվան Աւետիսեանի Հետ` Արցախեան Պատերազմին Նուիրուած` «Դրախտի Դարպասը» (Gate To Heaven) Նոր Ֆիլմի Հետքերով


Բեմադրիչ Ջիվան Աւետիսեան “Դրախտի Դարպասը” ֆիլմի դերասանակա կազմին հետ Երեւանի մէջ տեղի ունեցած անդրանիկ ցուցադրութեան ընթացքին,  7 Հոկտեմբեր 2019

Տի­րուկ Մար­գա­րեան Կա­րա­պե­տեան

Թո­րոն­թո­յի Հայ Ա­կում­բի (Armenian Association of Toronto) կազ­մա­կեր­պու­թեամբ, Ապ­րիլ 4-ին եւ 5-ին, York Cinema-ի մէջ Գա­նա­տա­յի մէջ ա­ռա­ջին ան­գամ ըլ­լա­լով պի­տի ցու­ցադ­րո­ւի հռչա­կա­ւոր բե­մադ­րիչ Ջիվան Ա­ւե­տի­սեա­նի «Դրախ­տի Դար­պա­սը» (Gate To Heaven) նոր ֆիլ­մը:

Թո­րոն­թո­յի Հայ Ա­կում­բի ի­րա­կա­նա­ցու­ցած  այս ծրա­գի­րով թո­րոն­թո­հա­յու­թիւ­նը պի­տի ծա­նօ­թա­նայ հայ­րե­նի բե­մադ­րի­չին եւ ա­նոր նոր ֆիլ­մով ան­գամ մը եւս պի­տի զգայ Ար­ցա­խեան պա­տե­րազ­մի ու յաղ­թա­նա­կի շուն­չը:

Այս ա­ռի­թով, յանձ­նա­խում­բի պա­տաս­խա­նա­տու Վա­հէ Ծա­տու­րեան, շեշ­տե­լով ֆիլ­մին ցու­ցադ­րու­մին ներ­կայ ըլ­լա­լու կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը, յատ­նեց. “Ար­ցա­խը հա­յու­թեան սրտին հո­գե­հա­րա­զատ մաս­նիկն է: Ջիվան Ա­ւե­տի­սեան այն տա­ղան­դա­ւոր բե­մադ­րիչն է, ով փոր­ձած է շատ բարձր մա­կար­դա­կով Ար­ցա­խը ներ­կա­յաց­նել աշ­խար­հին: Սոյն ֆիլ­մին ցու­ցադ­րու­թեան ներ­կայ գտնո­ւե­լով խրա­խու­սած պի­տի ըլ­լանք մեր հայ­րե­նի բե­մադ­րի­չը, ինչ­պէս նաեւ մեր հո­գու պարտ­քը պի­տի կա­տա­րենք Ար­ցա­խի հան­դէպ”:

“Թե­ւա­նիկ” եւ “Վեր­ջին Բնա­կի­չը” ֆիլ­մե­րու, “Ընդ­հա­տո­ւած  Ման­կու­թիւ­նը” կար­ճա­մեթ­րաժ ֆիլ­մի  բե­մադ­րիչ Ջիվան Ա­ւե­տի­սեա­նի հետ “Դրախ­տի Դար­պա­սը”ի ա­ռա­ջին ցու­ցադ­րու­թեան ըն­թաց­քին իր ապ­րած զգա­ցում­նե­րուն մա­սին հար­ցու­ցած հար­ցու­միս պա­տաս­խա­նին, ա­նոր ձայ­նի յու­զա­կա­նու­թիւ­նը եւ` “Ինձ հա­մար շատ զգաց­մուն­քա­յին է այն պա­հը, երբ ես դի­տում եմ իմ նկա­րա­հա­նած ֆիլ­մը: Ֆիլ­մը ես ըն­դու­նում եմ որ­պէս իմ մէկ մաս­նի­կը, ֆիլ­մը ին­ձա­նից ան­կախ չէ: Ես ֆիլմն եմ, իսկ ֆիլ­մը` ես” ար­տա­յայ­տու­թիւ­նը ու­րիշ բան չէր, քան ան­ցեա­լի ապ­րած դառ­նու­թիւ­նը աշ­խար­հին ներ­կա­յաց­նե­լով յաղ­թա­կան դուրս գա­լու հզօր կամ­քը:

 

Ֆիլ­մին նիւ­թը, նկա­րա­հա­նում­նե­րու ըն­թացքն ու դժո­ւա­րու­թիւն­նե­րը:

-Նիւ­թը տա­րի­նե­րով է ստեղծ­ւում մտքիս մէջ, մո­լեգ­նում, կա­յա­նում ու ձե­ւա­ւոր­ւում: Ի վեր­ջոյ Ար­ցա­խի մա­սին նիւ­թե­րը իմ գլխում են ու իմ յի­շո­ղու­թեան մէջ: Ես ա­նընդ­հատ մտա­ծում էի, որ այս մար­դիկ եւ ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րը կա­րող են դառ­նալ ֆիլ­մի մը հա­մար հրա­շա­լի նիւթ:

Նկա­րա­հա­նում­նե­րի մեծ մա­սը Ար­ցա­խում ենք ի­րա­կա­նաց­րել եւ ո­րոշ մի մա­սը Լիթ­վա­նիա­յում: Ֆիլ­մը ութ երկր­նե­րի հա­մա­տեղ ար­տատ­րու­թիւնն է: Մեր գոր­ծըն­կե­րոջ շնոր­հիւ ֆիլ­մի եւ­րո­պա­կան բա­ժի­նը նկա­րել ենք Լիթ­ֆա­նիա­յում:

Դժո­ւա­րու­թիւն­ներ ու խո­չըն­դոտ­ներ են ե­ղել նմա­նա­տիպ ֆիլ­մի ստեղծ­ման ճա­նա­պար­հին: Հիմ­նա­կա­նը ֆի­նան­սա­կան դժո­ւա­րու­թիւնն է, բայց նաեւ կան քա­ղա­քա­կան հար­ցեր․ չես կա­րող ներգ­րա­ւել մարդ­կանց` Ար­ցա­խի մա­սին պատ­մող ֆիլ­մում, ո­րով­հե­տեւ ի վեր­ջոյ քա­ղա­քա­կան ֆիլմ է, թե­կուզ որ մենք քա­ղա­քա­կա­նու­թիւն չենք քա­րո­զում, պատ­մում ենք ա­նա­չար եւ փոր­ձում ենք պատ­մել մեր իս­կա­կան պատ­մու­թիւ­նը: Շատ դժո­ւա­րու­թեամբ ստեղ­ծել ենք մեր կազ­մը, հրա­շա­լի ու ե­րե­ւե­լի դե­րա­սա­նա­կան կազմ ու­նենք, ո­րոնք հա­մա­ձայ­նո­ւել են խա­ղալ ֆիլ­մում եւ այդ մի­ջո­ցով  նրանք ներ­կա­յաց­նում են ի­րանց մե­ծու­թիւ­նը թէ՛ որ­պէս ա­րո­ւես­տա­գէտ, թէ՛ որ­պէս մարդ եւ ու­զում են ազ­նիւ լի­նել պատ­մու­թեան ա­ռաջ: Դժո­ւա­րու­թիւն­նե­րը բազ­մա­զան են ե­ղել, բայց մենք ա­ռաջ ենք շար­ժո­ւել, ո­րով­հե­տեւ գի­տակ­ցում ենք, թէ որ­քան էլ դժո­ւար լի­նի նկա­րա­հա­նե­լը, սա­կայն պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ, մեր ու ե­րե­խայ պա­հող մեր ծնող­նե­րի հա­մար, շատ ա­ւե­լի դժո­ւար էր ապ­րե­լը այդ դժո­խա­յին ի­րա­վի­ճա­կում:

                

Հայ եւ օ­տար հան­դի­սա­տե­սի եւ մաս­նա­գէտ­նե­րու կար­ծի­քը:

– Մին­չեւ այս պա­հին ֆիլ­մը միայն ցու­ցադ­րո­ւել է Հա­յաս­տա­նում` փրի­միէ­րա­յի ժա­մա­նակ, յե­տոյ եր­կու ա­միս էք­րան­նե­րին․ դրա­կան եւ բարձր գնա­հա­տա­կան է ստա­ցել եւ սի­րո­ւել: Ու­րախ եմ փաս­տել այդ հան­գա­ման­քը: Օ­տար մաս­նա­գէտ­նե­րի կող­մից դի­տո­ւել եւ սի­րո­ւել է․ այդ ի­մաս­տով ա­մե­նէն կա­րե­ւոր գնա­հա­տա­կա­նը այն է, որ ես այս տա­րի ներգ­րա­ւո­ւել եմ` Berlinale Talents 2020-ին իմ նոր ծրագ­րով, այ­սինք “Revival” ֆիլ­մով, այս մէ­կը այն փաստն է, որ նրանք հա­շո­ւի են ա­ռել իմ նա­խորդ բո­լոր ֆիլ­մե­րը: Փաս­տօ­րէն բարձր գնա­հա­տո­ւել է “Դրախ­տի Դար­պա­սը” եւ նրա մա­սին մեծ անդ­րա­դարձ կայ նրանց մօտ:

“Դրախ­տի Դար­պա­սը” ներ­կա­յա­ցո­ւել է տար­բեր փա­ռա­տօն­նե­րի եւ սպա­սում ենք պա­տաս­խան­նե­րին: Աշ­խա­տել ենք տար­բեր մաս­նա­գէտ­նե­րի եւ խորհր­դա­տու­նե­րի հետ, ո­րոնք յղկել են, օգ­նել են եւ հասց­րել են ֆիլ­մը այս բարձր մա­կար­դա­կին: Ֆիլ­մի ո­րա­կը, պատ­մու­թիւ­նը եւ կա­տա­րո­ղա­կան աշ­խա­տան­քը ինձ յու­սադ­րում է, որ մենք բարձր գնա­հա­տա­կան­ներ կը ստա­նանք ա­պա­գա­յում` նաեւ փա­ռա­տօն­նե­րի աշ­խար­հում:

 

Ֆիլ­մի պատ­գա­մը եւ հա­յուն դրախ­տի դար­պա­սը:

– Մար­դը ի վեր­ջոյ փնտռում է իր դրախ­տի դար­պա­սը․ դա կա­րե­ւոր չէ կեան­քի ո՞ր ­հա­տո­ւա­ծում կամ հանգ­րո­ւա­նում է լի­նում: Մեր ֆիլ­մի հե­րո­սի նման սկսում ես կանգ առ­նել եւ ետ դառ­նալ մի պահ ու սկսել նո­րից, բայց եր­բեմն հնա­րա­ւոր չի լի­նում: Փոր­ձում ես գտնել քո ար­մատ­ներդ` ինքդ քեզ, որ­պէս­զի կա­յա­նաս, ամ­բող­ջա­նաս եւ ու­ժե­ղա­նաս ու այս­պի­սով ձգտում ես հաս­նել դրախ­տի դար­պա­սին: Ի վեր­ջոյ իմ կար­ծի­քով իւ­րա­քան­չիւր մարդ ի­րա­նից մի պտղունց ու­նի այս ֆիլ­մում: Ես կար­ծում եմ, որ հա­յուն դրախ­տի դար­պա­սը հենց Ար­ցախն է եւ իւ­րա­քան­չիւր հայ մարդ ձգտում է դէ­պի հայ­րե­նիք:

 

“Դրախ­տի Դար­պա­սը” ֆիլ­մի ցու­ցադ­րու­թեան խան­դա­վա­ռու­թեամբ սպա­սող թո­րոն­թո­հա­յու­թեան ող­ջոյ­նի խօսք:

– Ող­ջոյ­նի խօս­քերս եմ ու­զում յղել թո­րոն­թո­հա­յու­թեան: Ու­րախ եմ ինձ տրո­ւած այս հնա­րա­ւո­րու­թեան հա­մար: Ու­զում եմ, որ ֆի­մի այս ցու­ցադ­րու­թիւ­նը  կա­յա­նայ ու կա­յա­նայ լեփ-լե­ցուն դահ­լիճ­նե­րով, ո­րով­հե­տեւ շատ դժո­ւա­րին ճա­նա­պարհ­նե­րով ենք ան­ցել այս ֆիլ­մը ստեղ­ծե­լուց ու այս ֆիլ­մը տա­րա­ծե­լու մեծ յոյ­սեր ու­նենք: Շատ կա­րե­ւոր է, որ հան­դի­սա­տե­սը գտնի ֆիլ­մին ու ֆիլ­մը` հան­դի­սա­տե­սին: Իմ հա­մար մեծ պա­տիւ է լի­նել գա­նա­տա­հայ հան­դի­սա­տե­սի կող­քին եւ ու­րախ կը լի­նեմ ֆիլ­մից յե­տոյ զրու­ցել եւ պա­տաս­խա­նել նրանց հար­ցե­րին:

Ման­կու­թեան տա­րի­նե­րուն` Գիւմ­րիի երկ­րա­շար­ժին, ա­պա` Ար­ցա­խեան պա­տե­րազ­մին մէ­ջէն ան­ցած եւ ա­նոնց դառ­նու­թիւ­նը համ­տե­սած նշա­նա­ւոր բե­մադ­րիչ Ջի­ւան Ա­ւե­տի­սեա­նը ա­ռաս­պե­լա­կան այն փիւ­նիկն է, ո­րը ո՛չ ­միայն մէկ, այլ եր­կու ան­գամ մո­խիր­նե­րու մէ­ջէն դուրս ե­կած է ու բազ­մերնգ գոյ­նե­րով կը հրա­պու­րէ շար­ժա­պատ­կե­րի աշ­խար­հը եւ թարգ­մա­նը կ­՛ըլ­լայ տա­ռա­պան­քէն ու ցա­ւէն դէ­պի յաղ­թա­կան ճախ­րան­քի անց­նող մեր ժո­ղո­վուր­դի զգա­ցում­նե­րուն:

Յի­շեց­նենք, որ “Դրախ­տի Դար­պա­սը” Ֆիլ­մը Թո­րոն­թո­յի մէջ ցու­ցադ­րո­ւե­լէ ետք պի­տի ցու­ցադ­րո­ւի նաեւ Մոնթ­րէա­լի մէջ Ապ­րիլ 18-ին:

Photo Credit: Ani Djaferian

Ջիվան Աւետիսեան գլխաւոր դերասանին հետ