ՀՕՄի Արցախի մեկուսի միաւորի ատենապետուհի Արմինէ Յարութիւնեան
Այս օրերուն ամբողջ աշխարհը պատուհասած «քորոնա» ժահրի համաճարակը մեծ վնաս կը հասցնէ ամբողջ մարդկութեան՝ առողջապահական, տնտեսական, ընկերային գետնի վրայ։
ՀՕՄը որպէս բարեսիրական միութեան, հաւատարիմ իր առաքելութեան, լծուած է համավարակի պատճառով ծանր կացութեան մէջ մատնուած մեր հայորդիներուն օգնելու աշխատանքին։ ՀՕՄուհիները իրենց շրջաններուն մէջ տարբեր ծրագիրներով կ՛օժանդակեն եւ օգնութեան ձեռք կ՛երկարեն կարիքաւորներուն։
«Թորոնթոհայ»ի թղթակից Սալբի Սաղտըճեան հեռաձայնային հարցազրոյց մը ունեցաւ ՀՕՄի Արցախի մեկուսի միաւորի ատենապետուհի Արմինէ Յարութիւնեանի հետ՝ ծանօթանալու Արցախի Արտակարգ իրավիճակին, ՀՕՄի կառոյցին, գործունէութեան, ինչպէս նաեւ «քորոնա» համաճարակի հետ կապուած միութեան տարած աշխատանքներուն մասին։
«Թորոնթոհայ»- Համաճարակի պատճառով ստեղծուած դժուարին այդ օրերուն Արցախի մէջ ի՞նչ է իրավիճակը։
Արմինէ Յարութիւնեան- Փառք Աստուծոյ, որ «քորոնա» համաճարակը Արցախում այդքան ալ տարածուած չէ։ Մի քանի օր առաջ ունեցանք 6 դէպք, իսկ դրանից առաջ ալ ունէինք 2 դէպք։ (Մեր հարցարոյցի ժամանակուան տուեալներն են:) Արցախում յայտարարուած է Արտակարգ դրութիւն, որը իրենից ենթադրում է որոշ սահմանափակումներ։ Այս համայնքները, որտեղ կան վարակուածներ, կառավարութեան կողմից յատուկ ստեղծուած յանձնախումբը զբաղւում է այդ դէպքերով։ Ստեփանակերտում վարակուածներ չկան, հիմնականում շրնաններում են՝ Քաշաթաղի, Մարտակերտի ու Քարվաճառի, որտեղ կասկածելի դէպքերը մեկուսացւոմ են եւ այդ գիւղերի եւ քաղաքների ելն ու մուտը սահմանափակւում է։
Թ․– Իսկ այն շրջաններու մէջ, ուր վարակուածներ չկան, կեանքը ինչպէ՞ս է, մարդիկ զգո՞յշ են, աշխատանքի կ՛երթա՞ն։
Ա․Յ․- Մեր մօտ արտակարգ իրավիճակ է, պայմանաւորուած նրանով, որ մարդիկ որոշ կանոնների ենթարկուեն եւ որոշ զգուշութիւններ պահպանեն՝ ձեռքերը յաճախ լուանան, շփուները սահմանափակեն, իրարից հեռու մնան։ Աշխատանքի գնում ենք հերթով, որպէսզի շփումները շատ չլինեն։ Օրինակ ես աշխատում եմ։ Մեր օֆիսում (գրասենեակ-Թ․) հինգ հոգի ենք, բայց մէկ մէկ ենք գնում։ Մարդիկ աշխատում են, տեղաշարժը չի սահմանափակուել։ Իսկ վարակ եղած բնակավայրերում ոստիկանութիւնը, բժիշկները հետեւում են եւ անընդհատ քաղաքացիներին էլ զգուշացնում են՝ շփումներ չլինեն։
Թ․- «Քորոնա» համաճարակի հետ կապուած՝ ՀՕՄի Արցախի միաւորը ինչպիսի՞ աշխատանքներ կը տանի այս օրերուն։
Ա․Յ․- Որովհետեւ մեր մօտ վարակուածների թիւը շատ քիչ է, մենք ներկայիս այդքան մեծ ծաւալի աշխատանքներ չենք իրականացնում։ Մեր կատարած աշխատանքներէն են, որ մեր երկու խմբերը՝ «Սօսէ» մանկապարտէզի աշխատակիցների խումբը եւ Շուշիի խումբը նախաձեռնեցին դիմակներ կարելու աշխատանքին եւ այդ դիմակները, ըստ իրենց հայեցողութեան, բաժանուեցին նրանց, որոնք կարիքը ունեն։ Սակայն, առողջապահութեան նախարարութեան հետ խորհրդակցելէ ետք, ի յայտ եկաւ, որ դիմակներ կարելու համար ձեռք բերուած կտորները այդքան ալ լաւ որակի չեն եւ նախարարութիւնից մեզ խորհուրդ տուեցին, բժշկական վերնահագուստներ կարել այն բոյժանձնակազմի համար, որոնք ուղղակի շփում ունեն հենց հիւանդների հետ։ Մենք ձեռնամուխ եղանք այդպիսի 100 հագուստ կարելու աշխատինք եւ այդ հագուտները՝ առողջապահութեան նախարարութեան յանձնարառութեամբ՝ յանձնեցինք Շուշիի բժշկական հաստատութեան, որ նախատեսուած է հիմնականում «քորոնա»ով հիւանդների տեղակայման վայր։
Բացի դրանից, այն մարդիկ, որոնք իրենց աշխատանքը կորսնցուցած են եւ պետութեան կողմէ տրամադրուած աջակցութեան ծրագրերի մէջ չեն ներառւում եւ ներկայ պայմանների մէջ աշխատանք չունեն եւ ապրուստի միջոցներից զրկուած են, այդպիսի մարդիկ դիմում են ՀՕՄին եւ մեր հնարաւորութեան սահմաներում՝ սննդամթերքով ե այլ պարագաներով օգտակար ենք լինում նրանց։ Այս թիւը այդքան ալ մեծ չէ, բայց դիմողներին մենք օգնում ենք։
Միաժամանակ կ՛ուզէի նշել, որ, Աստուած մի արասցէ, եթէ համաճարակը նոյնպէս Արցախում տարածուի, այդպիսի պարագային նոյնպէս մենք ձեռնամուխ կը լինենք մեր հնարաւորութեան սահմաններում տարբեր ծրագրերի իրագործմանը։ Մենք այդ հնարաւրութիւնը ունենք այս պահի դրութեամբ։
Թ․– Կ՛ուզէինք ծանօթանալ ՀՕՄի Արցախի կառոյցին։ Քանի՞ մասնաճիւղ, քանի ընկերուհի կայ Արցախի մէջ։
Ա․Յ․- Մենք մեկուսի մասնաճիւղ ենք, եւ Արցախի շրջաններում ունենք խմբեր: Մի մասը մեր մանկապարտէզներուն աշխատակազմներն են, խմբեր ունենք նաեւ Ասկերանում, Քարվաճառի շրջանում, Քաշաթաղում, որոնց շնորհիւ մենք ծրագրեր ենք իրականացնում այդ շրջաններում։ Իսկ մեր միաւորը ունի 129 ընկերուհի։
Թ․– ՀՕՄի «Սօսէ» մանկապարտէզներու մասին կրնա՞ք տեղեկութիւն տալ մեզի։ Ներկայիս կը գործե՞ն անոնք:
Ա․Յ․- Ներկայիս բոլոր կրթական հաստատութիւնները, ինչպէս նաեւ մեր «Սօսէ» մանկապարտէզները փակ են։ Ունենք գործող 8 մանկապարտէզ, որոնցից մէկը Ստեփանակերտում է, մէկը Շուշի քաղաքում, Խնձրիստանոմ, Աշանում, Մեծ Թաղերում, Տողում, Ակնաբերդում ու Քարեկապում։ Մեր մանկապարտէզներ յաճախում են մօտաւոր 400 երեխայ։
Թ․– Իսկ բանակին հետ կապուած ի՞նչ աշխատանքներ կը կատարէք։
Ա․Յ․- Բանակի հետ մենք ունենք ծրագրեր․ «Այցելութիւն դիրքապահ զինուորին» ծրագիրը գործում է եօթ տարիէ արդէն եւ ուժի մէջ է։ Այս ծրագրի շրջանակներում մենք այցելութիւններ ենք կազմակերպում տարբեր զօրամասեր, յատկապէս «Բանակի օր»ուան առթիւ՝ Յունուար 28-ին, ինչպէս նաեւ Հոկտեմբերին՝ բորքի տօնի առթիւ։ Այս ծրագրին նպատակն է այցելութիւն դիրքեր, յատկապէս առաջնագիծ, երբ մեր զինուորների համար տանում ենք սնունդ՝ տարբեր մրգեր, քաղցրաւենիքներ, կաթայ, ինչպէս նաեւ եւ մեր պատրաստած ոտելիքները՝ տոլմա, աղցաններ, նրբաբլիթներ եւ այլ օգտագործման պարագաներ։ Նախապէս այդ բոլորը տանում էինք առաջնագիծ, բայց ավտանգութիւնից ելնելով ներկայիս զօրամասերին ենք փոխանցում։
Մեր վերջին այցելութիւնը պիտի լինէր Արցախի հարաւային դիրքեր, որ բաւականին հեռու է կեդրոնից, այնտեղ կայ Զինաւան գիւղը, որտեղ բնակւում են զինուորների ընտանքները եւ ունեն դպրոց։ Հրամանատարի հետ խօսելու ժամանակ որոշեցինք նաեւ այցելել ընտանիքներին։ Անցեալ տարի Ամանորի առթիւ նոյնպէս եղել էինք Զինաւան,երեխաների համար նուէրներ տարել եւ հանդիպել էինք ընտանիքներին։ Մենք նախատեսել էինք, որ Մայիսի վերջին կամ Յունիսի մէկին, երբ մեր մօտ նշւում է «Երեխաների պաշտպանութեան օր», այդ օրերին նոյնպէս այցելենք, բայց չգիտենք այս իրավճակով պայմանաւորուած մենք կարո՞ղ ենք, թէ ոչ, որովհետեւ մեր ծրագրերը գրեթէ կանգնեցուած են։ Ապրիլի 7-ին նոյնպէս մենք այցելում ենք ծննդատներ եւ փոքր նուէրներ տրամադրում նորածինների համար՝ հագուստներ եւայլն, բայց այս վիճակով պայմանաւորուած չկարողացանք իրականացնել։ Յոյսով ենք, որ շուտով կ՛աւարտուի եւ մեր ծրագրերը իրենց հունի մէջ կը մտնեն։
Թ․– Այո՛, բոլորիս ցանկութիւններ է, որ այս վիճակը շուտով վերջ գտնէ։ Իսկ այլ ծրագիրներ կ՛իրականացնէ՞ ՀՕՄը։
Ա․Յ․- Մենք ունենք «Այցելութիւն սահմանապահ գիւղեր» եւ այս ծրագրի միջոցով այցելութիւններ ենք իրականացնում ուշադրութեան կեդրոնում պահում ե՛ւ երեխաներին ե՛ւ բազմազաւակ ընտանիքներին։ Այս ծրագրի շրջանակներում մեր վերջին այցելութիւնը Ամանորին էր Թալիշ, Մատաղիս եւ Տօնաշէն գիւղերը։ Ամանուրի առիթով գիւղերի բոլոր երեխաներին՝ դպրոցական եւ մանկապարտէզի երեխաներին համար նուէրներ էինք նախապատրաստել, այցելեցինք ընկերուհիներով եւ անձամբ փոխանցեցինք, մասնակցեցինք Ամանորի հանդէսին։
Բացի դրանից, ուշադրութեան կեդրոնում ենք պահում բազմազաւակ ընտանիքների։ Մեծ ծաւալով չենք կարողանում, բայց փորձում ենք ամէն տարի մի շրջանը ուշադրութեան կեդրոնում պահել։
Առողջապահութեան նախարարութեան հետ ենք գործակցում տարբեր ծրագրեր իրականացնելու համար, կամ ինչ ոչ հարցում օգտական լինելու համար։
Ասեմ, որ մենք դեղեր ենք ստացել ՀՕՄի Կեդրոնական Վարչութիւնից եւ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան Արեւմտեան շրջանի ընկերուհիներից՝ կապուած «քորոնա» համաճարակի հետ։ Դրանք տարբեր հեռավար ջերմաչափեր են, տարբեր պարագաներ, դեղերայք, որոնք անհրաժեշտ են «քորոնա» համաճարակի դէմ պայքարին եւ այդ բեռը այժմ հասել է Երեւան եւ մի փոքր թղթաբանական հարցերի լուծումից յետոյ շատ մօտ օրերս կը լինի Արցախում եւ կը փոխանցուի առողջապահութեան նախարարութեանը։
Արցախի ՀՕՄուհիները դիմակներ կը կարեն բուժաշխատողներու համար։